تأثیر چگالی فعالیت اقتصادی بر بهره‌وری نیروی کار در استان‌های ایران

چگالی فعالیت اقتصادی به عنوان فشردگی جغرافیایی فعالیت­های اقتصادی در هر واحد زمین تعریف شده است. چگالی فعالیت اقتصادی از یک طرف بدلیل ایجاد بازدهی فزاینده نسبت به مقیاس، افزایش سرریزهای دانش و امکان تخصصی شدن، بهره­وری نیروی­کار را افزایش می­دهد، اما از طرف دیگر، با افزایش چگالی فعالیت اقتصادی، ازدحام و آلودگی در منطقه افزایش یافته و موجب کاهش بهره­وری نیروی کار می­گردد. هدف مقاله حاضر، تحلیل تأثیر متغیر چگالی فعالیت اقتصادی بر بهره­وری نیروی کار در استان­های ایران می­باشد که از چارچوب مدل کیکونی و هال (1996) استفاده شده است و الگوی اقتصاد سنجی براساس مدل کیکونی و هال طراحی شده که برای 28 استان ایران طی دوره 1390-1380 توسط روش داده­های تابلویی و با استفاده از برآوردگر کوواریانس دریسکول- کرای  برآورد گردیده است. نتایج حاصل از برآورد الگوی اقتصاد سنجی حاکی از تأثیر مثبت چگالی سرمایه و چگالی نیروی کار (که پرکسی چگالی فعالیت اقتصادی در نظر گرفته شده­اند) بر بهره­وری نیروی کار در استان­های ایران است و نشان‌دهنده این است که در ایران اثر تجمیع چگالی فعالیت­های اقتصادی بر اثر ازدحام مسلط است و با دو برابر شدن چگالی فعالیت اقتصادی در منطقه بهره­وری نیروی کار در ایران 63 درصد افزایش یافته است.